Binnenburg 6, het monument dat geen monument is…
Het nieuwbouwplan lag al klaar, het wachten was op de sloopvergunning…Dát ging een groep Texelaars te ver. Ze wilden het beeldbepalende pand aan de Binnenburg 6 in Den Burg behouden en sloegen aan het lobbyen. De politiek ging om, de eigenaren van het pand ook en architect Ronno Honingh keerde terug naar de tekentafel. Een verhaal over een monument, dat eigenlijk geen monument is.
Alweer ruim twintig jaar geleden werd Honingh gevraagd door de familie Huizinga wat voor mogelijkheden er waren met het bewuste pand aan de Binnenburg. Er zat op dat moment een winkel beneden en een woning op de bovenverdieping. De wens leefde om daar twee winkels en twee woningen van te maken.
Het verkeerde in een tamelijk slechte bouwkundige staat. Dat en de manier waarop het pand was ingedeeld liet Honingh weinig mogelijkheden. ,,Kijk, als je hetzelfde wat er vroeger in zat wilt terugbrengen, maar dan in opgeknapte vorm, dan gaat dat nog wel. Bij een hele nieuwe indeling zit je met een aantal voorschriften die moeten worden nageleefd, bijvoorbeeld de brandweereisen en het bouwbesluit. Ook dat kan allemaal wel, maar het is een ingewikkelde puzzel en er zit een bijbehorend kostenplaatje aan.”
Amsterdamse voorgevel
Nieuwbouw was goedkoper en een stuk makkelijker. Dus toog Honingh naar de gemeente om te vragen wat hij wel en niet mocht. ,,Ja, want het was tenslotte wel een beeldbepalend pand, al is het dan strikt genomen geen monument. Amsterdamse school? Alleen het metselwerk van de voorgevel.
Door de jaren heen heeft dit huis al zoveel aanpassingen ondergaan, dat het een mengelmoes van bouwstijlen is. Het heeft historische elementen, maar meer ook niet.”
Mits hij voldeed aan het bestemmingsplan en de goedkeuring kreeg van de welstandscommissie werd Honingh geen strobreed in de weg gelegd. Hij tekende een nieuw pand, enigszins in klassieke stijl, niet eens zo heel erg anders dan wat er stond. Maar ja, wel nieuwbouw. Het werd enthousiast ontvangen door alle partijen, de bouwvergunning was snel rond. Alleen nog even de sloopvergunning afwachten… Honingh trekt een grimas. ,,Tja. Strikt genomen hadden de eigenaren het kunnen doorzetten. Maar toen de politiek er in navolging van de publieke opinie op dook werd toch besloten tot plan B.”
Buitenkant bewaard
Besloten werd om de buitenkant van het gebouw in oude stijl te handhaven en grondig te renoveren. De binnenkant wordt wel helemaal nieuw, met beneden twee winkels en boven drie appartementen. Honingh verdiepte zich uitgebreid in de Amsterdamse School. ,,Inmiddels ben ik er wel blij mee”, zegt Honingh toch nog enigszins aarzelend. ,,Het is best spannend om buitenom die oude bouwkundige ornamenten te handhaven. En ook binnen is het een goed plan geworden.
Al bloedde m’n hart toen we de originele betimmering en haardpartijen eruit sloopten. Het paste ècht niet in de nieuwe indeling. Alleen de entree blijft origineel, helemaal in de stijl van de Amsterdamse School. Als je in mijn hart kijkt dan wil ik een pand als dit het liefste helemaal terugrestaureren naar de oude stijl. Maar dan is er slechts plek voor één winkel en één woning en dat is qua exploitatie niet rendabel. Er moest echt heel veel aan gebeuren, want het was in slechte staat.”
Verknallen
Het brengt hem op de vraag wat nu eigenlijk een monument is. ,,Voor mij is een monument een statement of duidelijke bouwstijl uit een bepaalde tijd, niet een vroeger huis of industrieel gebouw wat we volgens de huidige normen wel fraai vinden uitzien. Neem bijvoorbeeld dat houten huis aan het Schilderend. Los van of je het mooi vindt, het staat voor een bepaalde bouwstijl in een bepaalde periode. Anders kun je over vijftig jaar alles wel monument noemen.”
Volgens Honingh staan er op Texel helaas veel verknoeide monumenten. Zijn handen jeuken af en toe. ,,Neem dat oude Tesokantoortje op de haven van Oudeschild. Dat is óók Amsterdamse School hoor. Maar het is witgeschilderd, er zijn kunststof kozijnen ingezet. Dát mag dan allemaal wel. Maar als het zo ver is verknald dat je er beter de bijl in kunt zetten, wordt ineens ‘ho’ geroepen.”
Landschap is óók een monument
,,De ongebreidelde groei en nieuwbouw van de gebouwen van agrarische bedrijven is dodelijk voor het Texelse landschap.” Een duidelijke mening van architect Ronno Honingh, die hij kan motiveren ook. ,,Landschap is net zo goed een monument. Texel is van origine weids en open met originele stolpboerderijen en schapenboeten. Dat beeld wordt steeds meer
doorbroken door lelijke prefab schuren en woonhuizen of mini-campings met ‘schaam-groen’ er om heen.”
Honingh is grote voorstander van een krachtig gemeentelijk beleid in de vorm van zonering. ,,Wijs gebieden aan waar iets mag en waar het absoluut verboden is. Ik besef dat je ontwikkeling niet tegen kunt houden en dat zou ook helemaal niet goed zijn. Stilstand is achteruitgang.
Maar breng nu je landschappelijke kwaliteiten eens in kaart en leidt het in banen. Het oude land van Texel? Prima, maar hou dat dan ook origineel en kaal. Natuurlijk kost dat geld. Maar we verkopen Texel toch zo graag als product? Dan moet je dus ook maatregelen durven nemen om het te behouden en de financiële consequenties daarvan trekken. Anders zitten we straks met een verknoeid landschap en blijven de toeristen weg. Dat kost ook geld!”