Schansweg 30, Oudeschild
Type monument: Diversen Fort
Soort monument: Rijksmonument
Locatie: Schansweg 30, Oudeschild
Beschrijving
Om Texel en de Rede van Texel te beschermen tegen de Spanjaarden werd dit stervormige fort rond 1574 aangelegd in opdracht van Willem van Oranje. Een eeuw later werd het fort uitgebreid met kazernes, poorten en een kruitmagazijn.
De Rede van Texel was belangrijk voor de scheepvaart. Op de Rede lagen veel schepen voor anker te wachten tot de wind uit de juiste richting kwam om te vertrekken naar verre bestemmingen. Schepen die de ondiepe Zuiderzee niet konden bevaren lagen hier voor anker om hun vracht te laden of lossen.
In de Franse tijd (1810 tot 1813) werden de nevenforten Lunette en Redoute aangelegd. Dit in opdracht van Napoleon die in 1811 een bezoek bracht aan Fort de Schans. Ook de Schans zelf werd vergroot. Lunette ligt ca. 700 meter ten oosten van De Schans en Redoute ligt ca. 400 meter
ten westen van De Schans. Rond 1930 werden Lunette, Redoute en een gedeelte van De Schans afgegraven om de grond te gebruiken voor dijkverzwaring van de Waddendijk.
De afgelopen jaren is het fort in fasen gerestaureerd. Het vernieuwde bastion wordt gesierd door eeuwenoude palen. Deze zijn gevonden tijdens het uitbaggeren van de volgeslibde grachten. In een van de sterpunten, aan de zuidzijde van het fort, zijn resten van een eeuwenoud straatje gevonden dat diende als platform voor de kanonnen.
In 2012 is op Fort de Schans en op steunfort Lunette een kanon terug geplaatst op een van de wapenplaatsen. Deze kanonnen wegen, inclusief
rolpaard, 4000 kilo per stuk.
Het fort, dat eigendom is van de Vereniging Natuurmonumenten, is gerestaureerd en teruggebracht naar de situatie van rond 1813. Natuurmonumenten heeft de kanonnen in bruikleen gekregen van het Marine Museum in Den Helder. De Koninklijke Luchtmacht heeft de kanonnen met een Chinook op forten geplaatst. Door de moeilijke bereikbaarheid van de wapenplaatsen was dat de enige optie.
Het Maritiem & Jutters Museum organiseert rondleidingen op het fort.